Hằng năm cứ vào dịp 16-8 âm lịch, người dân biển thành phố Vũng Tàu lại tất bật chuẩn bị chào đón một trong những ngày tết lớn của mình, đó là lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam. Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam là một lễ hội dân gian truyền thống từ lâu đời của người dân biển Vũng Tàu, là dịp để những ngư dân bày tỏ lòng biết ơn của mình đối với cá Ông (cá voi), được xem là vị thần và vị cứu tinh của những người làm nghề biển.
Lễ hội sẽ được diễn ra long trọng ở đình thần Thắng Tam, nơi thờ 3 người có công xây dựng nên ba ngôi làng: Thắng Nhất, Thắng Nhì và Thắng Tam của thành phố Vũng Tàu. Đình thần còn là biểu tượng của thành phố Vũng Tàu về nét đẹp văn hóa tiêu biểu đặc trưng của Việt Nam.
Đình Thần với cửa tam quan, mái ngói gian chính được lợp âm dương, trên mái có hình tượng “Lưỡng long chầu nguyệt”, các cột trụ đều chạm khắc nổi hình tượng con rồng, tất cả đều toát lên một vẻ trang nghiêm mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Đình thần Thắng Tam đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia của Việt Nam.
Vào sáng sớm của ngày diễn ra lễ hội, các vị kỳ hương, kỳ lão, quan hầu sẽ lên 1 chiếc ghe lớn có trang trí cờ hoa và có đội chiêng trống múa lân đến bãi Trước của thành phố Vũng Tàu để dâng hương, rót rượu và cúng tế và làm lễ để đón ông từ biển vào đất liền.
Sau khi làm lễ rước Ông, kiệu nghinh Ông sẽ được đoàn rước đi trên đường phố Vũng Tàu để về đình Thắng Tam. Đoàn rước ông gồm hàng trăm người, mỗi lứa tuổi, thành phần khác nhau sẽ mặc những bộ trang phục khác nhau.
Hình tượng cá Ông được thiết kế công phu bằng giấy bồi sẽ dẫn đầu đoàn diễu hành qua các đường phố Vũng Tàu, bên cạnh đó còn có những nhân vật dân gian khác như: ông Phúc, Lộc, Thọ, các nhân vật trong Tây du kí, chị Hằng… Cùng với các đoàn múa lân sư rồng, đoàn người nghinh Ông tạo nên một không khí vô cùng vui tươi và náo nhiệt.
Sau khi rước Ông về đền Thắng Tam, lễ hội tiếp tục diễn ra với các nghi lễ: cúng tiền hiền và các anh hùng liệt sĩ, thỉnh sắc thần lăng ông Nam Hải, lễ xây chầu Đại Bội, cầu cho quốc thái dân an, cầu cho sự an toàn và bội thu của các ngư dân.
Trong ngày diễn ra lễ hội, tại sân khấu của đình Thắng Tam sẽ có biểu diễn các tiết mục Lân Sư Rồng vô cùng công phu và đẹp mắt, bên cạnh đó còn có trình diễn: hát bả trạo, hát bội, diễn tuồng… đều là những loại hình văn hóa dân gian đặc sắc của Việt Nam.
Đến Vũng Tàu dịp nãy, không chỉ được đắm mình trong làn nước trong mát của bãi Trước, bãi Sau hay tham quan những danh thắng nổi tiếng như tượng chúa Kito, Bạch Dinh, Thích ca Phật đài… mà du khách còn có cơ hội tìm hiểu tập tục văn hóa tín ngưỡng của người dân biển Vũng Tàu thông qua lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam hết sức long trọng và đặc sắc.
